نودمین کنگره سالیانه تیروئید

رویکردی نوین در درمان پرکاری تیروئید؛ ابداعی موثر از دانشمندان ایرانی

کنگره سالیانه تیروئید با شرکت چندین هزار صاحبان حرف پزشکی برای تبادل پژوهش‌ها و تجربیات پزشکی در علوم پایه و بیماری‌های تیروئید برگزار می‌شود. نودمین کنگره سالیانه از هشتم تا 11 مهر 1400 به طور مجازی برگزار ودر آن آخرین تحقیقات و تجربیات بالینی مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت. در این کنگره، انجمن تیروئید آمریکا 9 جلسه "ملاقات با پروفسور" ترتیب داده بود که در یکی از آنها از پروفسور فریدون عزیزی استاد ممتاز غدد درون‌ریز و متابولیسم، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی برای سخنرانی دعوت به عمل آمد.

در این جلسه ابتدا پروفسور داگلاس راس از دانشگاه هاروارد در مورد درمان دارویی پرکاری تیروئید در گذشته و حال صحبت نمود و سپس دکتر فریدون عزیزی درمان طولانی مدت با داروهای ضدتیروئید به عنوان روش درمانی جدید را که توسط خود او ابداع شده است ارائه کرد.

پروفسور عزیزی یادآوری کرد که او نیز مانند سایر متخصصین تیروئید ابتدا درمان دارویی را برای بیماران با پرکاری تیروئید انجام می‌داد ودر نیمی از بیماران که پس از 18 ماه درمان عود پرکاری تیروئید را تجربه می‌کردند، طبق راهنماهای بین‌المللی، ید رادیواکتیو درمانی یا جراحی انجام می‌شد که در اکثریت قریب به اتفاق بیماران منجر به کم‌کاری تیروئید می‌گردید. از حدود 40 سال پیش پروفسور عزیزی به دنبال راه‌حل‌های جدید درمانی بود که از قطع یک عضو (تیروئید) و درمان تمام عمر بیمار با لووتیروکسین جلوگیری کند. تجربیات طولانی مدت او این واقعیت را نشان داد که درمان بیش از 60 ماه با داروهای ضدتیروئید می‌تواند از بروز پرکاری تیروئید پس از قطع دارو بکاهد و 85 درصد بیماران بدون مصرف هیچ دارویی بصورت طبیعی زندگی کنند.

سوال مهم این است که چرا دانشمندان و پژوهشگران دنیا 18 ماه درمان با داروهای ضدتیروئید را انتخاب کرده بودند که پس از قطع دارو 50 درصد بیماران عود پرکاری تیروئید را داشته باشند. این استاد ممتاز دانشگاه با تحقیقات و مطالعات خود نشان داد که عامل تحریک کننده غده تیروئید و پرکار کردن آن (آنتی‌بادی محرک گیرنده TSH) در نیمی از بیماران حداقل 5 سال طول می‌کشد که به میزان طبیعی بازگردد. دانشمندان طول مدت درمان تا 5/1 سال را با درمان تا 4 سال مداوم مقایسه کرده و چون تفاوتی در بهبود کامل بیماری (پس از قطع داروی ضدتیروئید) مشاهده نشده بود. طول مدت کمتر را انتخاب کرده بودند.در حالی که بهبودی کامل در اکثر بیماران زمانی اتفاق میافتد که بیمار حداقل 5 سال با داروی ضدتیروئید درمان شده باشد.

این چهره ماندگار علمی همچنین در مورد ارجحیت درمان طولانی مدت با داروهای ضدتیروئید بر درمان با ید رادیواکتیو نشان داد که در تحقیقات مقایسه‌‌ای عوامل خطر بیماری‌های قلبی عروقی با مصرف طولانی مدت داروها کمتر از درمان با ید رادیواکتیو است. در بیمارانی که داروی ضدتیروئید مصرف می‌کنند وزن بدن طبیعی‌تر و غلظت چربی‌های سرمی پایین‌تر است، بیماران سریع‌تر به وضعیت درستکاری تیروئید می‌رسانند و طی سال‌ها نوسانات هورمونی آنها و وقوع کم‌کاری زیربالینی یا پرکاری زیربالینی کمتر است. یافته‌های مطالعات اکوکاردیوگرافی بیماران نیز به نفع آنها است که داروی ضدتیروئید مصرف می‌کنند تا آنهایی که پس از درمان با ید رادیواکتیو کم‌کار شده و لووتیروکسین استفاده می‌نمایند.

ایشان اشاره کرد که مطالعات انجام شده به روشنی نشان می‌دهند که برای فقط 10-20 درصد بیماران مدت درمان 18ماه با داروهای ضدتیروئید کافی است زیرا عامل محرک پرکاری تیروئید که روی گیرنده‌های سلول‌های تیروئید اثر تحریکی دارد، پس از این مدت به حداقل می‌رسد و می‌توان دارو را قطع کرد. در بیش از 80 درصد موارد ضروری است که دارو برای مدت طولانی (اکثرا بیش از 5 سال) ادامه یابد.

تجربیات 25 ساله و مستند این دانشمند برجسته در مصرف داروهای ضدتیروئید برای درمان پرکاری تیروئید، موثر بودن و بی‌ضرر بودن دارو را اثبات کرده است. ااین تجربیات مبتنی بر شواهد نشان داده‌اند که اکثر عوارض دارویی در چند ماه اول و حداکثر یک سال اول درمان ظاهر می‌شود؛ کمتر از 3 درصد عوارض خفیف پس از سال اول دیده شده و هیچ عارضه شدیدی با مصرف داروی متداول ضدتیروئید (متی‌مازول) در بیش از 1600 بیمار گزارش نشده است.لذا برای آنها که دچار عود پرکاری تیرویئد می‌شود، می‌توان برای طولانی مدت از این دارو با میزان بسیار کم استفاده کرد.

در پایان پروفسور عزیزی پیشنهاد نمود که مصرف متی‌مازول برای پرکاری تیروئید برای طولانی مدت (و حتی همه عمر) مانند داروهایی که مادام‌العمر برای درمان صرع، بیماری‌های غیرواگیر و روماتیسمی مصرف می‌شود توسط جامعه پزشکی پذیرفته گردد.