نحوه و اهمیت مصرف ید در دوران بارداری بر اساس آخرین دستاورد های پزشکی جهان 2020

ید از اجزای مهم  ساختمان هورمون های تیروئید بوده که برای رشد و تکامل سیستم عصبی – شناختی جنین و نوزاد تاثیر حیاتی دارد (1).   دریافت ناکافی ید در زمان بارداری ممکن است سبب بروز عوارض در مادر و اختلال تکاملی سیستم عصبی جنین و نوزاد گردد ^(2و3)   .نقش ید در تکامل سیستم عصبی در دوران زندگی جنینی و نوزادی با مطالعات انجام شده در زمینه کمبود ید در زمان بارداری و بروز تاخیر رشد فیزیکی – عصبی، شناختی – رفتاری و همچنین بروز کرتینیسم در موارد کمبود شدید آن به خوبی به اثبات رسیده است (4 و 5)    . تغییرات عمده در عملکرد غده تیروئید در زمان بارداری طبیعی و شیردهی شامل افزایش تولید هورمون تیروئید ، افزایش دفع ادراری ید ، ترشح ید در شیر مادر و نیاز جنین به ید است (6) .  بنابراین زنان در دوران بارداری و شیر دهی به منظور حفظ سوخت و ساز طبیعی و همچنین انتقال تیروکسین و ید به جنین و نوزاد نیاز به ید بیشتری دارند ( 7) .  شایعترین پی آمد کمبود ید که در طول تکامل جنین و اوایل نوزادی بروز می کنند شامل سقط جنین، مرگ داخل رحمی جنین، آنومالی های مادرزادی و تاخیر شدید و غیر قابل برگشت فعالیت های مغزی می باشند.(8).

در مناطق با دریافت کافی ید، غده تیروئید زنان باردار برداشت ید را به منظور تامین نیازهای افزایش یافته، افزایش می دهد اما در مناطق دچار کمبود ید چنین سازو کارهای تطا بقی ممکن است حادث نشوند . مطالعات اخیر نشان می دهند که حتی در مناطقی که بیش از یک دهه از کفایت ید رسانی جمعیت عمومی آنها گذشته زنان باردار این جوامع ید کافی دریافت نمی کنند.     بطور ایده آل ذخیره ید داخل غده تیروئید زنان قبل از باردار شدن باید با مصرف نمک ید دار به حد کافی برسد بنابراین انجمن تیروئید آمریکا توصیه می نماید که تمام زنانی که در سن باروری بوده و تمایل به بارداری داشته باشند روزانه 150 میکرو گرم مکمل ید در یافت نمایند(9).  این توصیه توسط سازمان بهداشت جهانی (10) یونیسف (11) و ICCIDD(12) مورد تصدیق قرار گرفته است. بر اساس توصیه های اخیر انجمن تیروئید آمریکا(13) و انجمن آندوکرین (Endocrine Society) (14)  دریافت روزانه 250 میکروگرم ید برای تمام زنان باردار و مادران شیرده نه تنها در مناطق دچار کمبود ید بلکه در مناطق با دریافت ید کافی نیز ضروری است. میانه ید ادرار توصیه شده برای دانش آموزان برای ارزیابی کفایت ید رسانی در زنان باردار و مادران شیرده مناسب نیست. بر اساس توصیه سازمان بهداشت جهانی و انجمن تیروئید آمریکا میزان ید دریافتی در زمان بارداری و شیردهی بر اساس میانه غلظت ید ادرار کمتر از150 میکرو گرم در لیتر ناکافی‘  بین 150 تا 249 میکرو گرم در لیتر کافی ‘ بین 250 تا 499 میکرو گرم در لیتر بیشتر از حد کافی و بیشتر از 500 میکرو گرم در لیتر زیاد تلقی می شوند(9و10).

در اولین پایش ملی ید دریافتی و عملکرد غده تیروئید زنان باردار کشور  که در   سال 1393 در 12 استان صورت گرفت میانه غلظت ید ادرار زنان باردار  87 میکرو گرم در لیتر بوده که موید کمبود متوسط دریافت ید زنان باردار ایرانی بود ( 15). بدنبال این مطالعه , در نشست نمایتدگان علمی انجمن های علمی غدد درون ریز و متابولیسم  , زنان و مامایی , کودکان و نوزادان , علوم آزمایشگاهی و آسیب شناسی بالینی  در دفتر بهبود تغذیه جامعه و معاونت بهداشتی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی تصمیم گرفته شد تا مکمل ید به مقدار 150 میکرو گرم روزانه از حداقل سه ماه قبل از بارداری شروع و در تمام طول بارداری و شیر دهی ادامه داشته باشد. با تولید فرآورده های دارویی خوراکی بنام یدو فولیک که حاوی 500 میکرو گرم اسید فولیک و 150 میکرو گرم ید و کپسولهای مولتی ویتامین حاوی 150 میکرو گرم ید بود، برنامه مکمل یاری ید برای تمام زنان باردار کشور از سال 1395 شروع شد. در سال 1397 یعنی 2 سال پس از مکمل یاری ید، مطالعه دیگری در همان 12 استان کشور صورت گرفت تا تاثیر مکمل یاری ید را نزد زنان باردار کشور مورد ارزیابی قرار دهد. در این بر رسی میانه ید ادرار زنان باردار مورد مطالعه 210 میکرو گرم در لیتر بود که موید دریافت کافی ید در این جمعیت می باشد.  هیچیک از زنان مورد مطالعه ید ادرار کمتر از 150 میکرو گرم در لیتر نداشتند. نتایج این بر رسی موید آن است که مکمل یاری ید با 150 میکروگرم فرآورده ید دار از 3 ماه قبل از بارداری و در طول بارداری و شیردهی روشی مطمئن و موثر برای تامین ید مورد نیاز مادران باردار و شیرده کشور می باشد.

منابع

1. Delange F.  The role of iodine in brain development. Proc Nutr Soc 2000; 59:75-79.
2. Krassas GE, Popoe K, Glinor D. Thyroid function and human reproductive health. Endocr Rev 2010; 31: 702-755.
3. . Haddow JE, Palomaki GE, Allan WC, Williams JR, Knight GJ, Gagnon J, et al. Maternal thyroid deficiency during pregnancy and subsequent neuropsychological development of the child. N Engl J Med 1999; 341:549–55
4. Pharoah POD, Buttfield IH, Hetzel BS. Neurological damage to the fetus resulting from severe iodine deficiency during pregnancy. Lancet 1971;297:308–10.
5. Thilly C, Lagasse R, Roger G, Bourdoux P, Ermans AM. Impaired fetal and postnatal development and high perinatal death rate in a severe iodine deficient area. In: Stockigt JR, Nagataki S, Meldrum E, Barlow JW, Harding PE, eds. Thyroid research VIII. Canberra, Australia: Australian Academy of Science 1980; 20–3.
6. Glinoer D. The regulation of thyroid function during normal pregnancy: importance of the iodine nutrition status. Best Pract Res Clin Endocrinol Metab 2004;18:133–52.
7. Leung AM, Pearce EN, Braverman LE. Iodine nutrition in pregnancy and lactation. Endocrinol Metab Clin North Am 2011; 40:765-777.
8. Fisher DA, Klein AH. Thyroid development and disorders of thyroid function in the newborn. N Engl J Med 1981; 304:702–712
9. Becker DV, Braverman LE, Delange F, Dunn JT, Franklyn JA, Hollowell JG, et al. Iodine supplementation for pregnancy and lactation—United States and Canada: recommendations of the American Thyroid Association. Thyroid 2006; 16:949–951
10. WHO Secretariat, Andersson M, de Benoist B, Delange F, Zupan J. Prevention and control of iodine deficiency in pregnant and lactating women and in children less than 2-years-old: conclusions and recommendations of the Technical Consultation. Public Health Nutr 2007; 10:1606–1611
11. WHO/UNICEF.   Reaching optimal iodine nutrition in pregnant and lactating women and young children. Joint Statement by the WHO and the UNICEF. 2007; World Health Organization, Geneva. 
12. International Council for Control of Iodine Deficiency Disorders. Iodine requirements in pregnancy and infancy. IDD Newsletter 2007; 23(1): 1-2.
13. Stagnaro-Green, Abalovich M, Alexander E, Azizi F, Mestman J, Negro R, et al. Guidelines of the American Thyroid Association for the diagnosis and management of thyroid disease during pregnancy and postpartum. Thyroid 2011; 21: 1081-1125.
14. De Groot L, Abalovich M, Alexander EK, Amino N, Barbour L, Cobin RH, et al. Management of thyroid dysfunction during pregnancy and postpartum: an Endocrine Society clinical practice guideline. J Clin Endocrinol Metab 2012; 97: 2543-2565.
15.   Delshad1 H,    Touhidi M , Abdollahi Z ,   Hedayati M ,   Salehi F ,   Azizi1 F. Inadequate iodine nutrition of pregnant women in an area  of iodine sufficiency. J Endocrinol  Invest  2016 ; 39:755–762.