اختلال چربی خون و بررسی جواب آزمایش ها و توصیف آن

چربی چیست؟

چربی به طیف وسیعی از ترکیبات آلی گفته می شود که در کنار پروتئین و نشاسته (کربوهیدرات) یکی از سه نوع ماده مغذی در رژیم غذایی است. چربی یا بطور طبیعی در مواد غذایی از جمله گوشت، تخم مرغ، فرآورده های لبنی و روغن ها وجود داشته و یا بطور صناعی تحت عنوان چربی های ساختار یافته(Structured Lipid) تولید می شوند.

نقش چربی در بدن

1. منبع انرژی هستند: چربی یک منبع ذخیره انرژی است. یک واحد چربی بیش از دو برابر پروتئین و نشاسته هم وزن خود انرژی دارد. از هر گرم چربی 9 کیلو کالری انرژی تولید می شود.
2. اسید های چرب ضروری را تولید می کنند که در ساختمان سلول ها و رشد و نمو بدن موثرند.
3. باعث جذب ویتامین های محلول در چربی(A,D,E,K)  از روده می شوند.
4. اثر طعم دهندگی به غذا داشته و چون دیر هضم می شوند در ایجاد سیری موثرند.
5. در تولید هورمون های استروئیدی و نمک های صفراوی شرکت دارند.

تر کیب اصلی چربی کلسترول و تری گلیسرید است. چربی ها در خون نامحلول هستند و با اتصال به یک سری پروتئین ها در خون حمل می شوند. این پروتئین ها لیپو پروتئین نامیده می شوند و برحسب نوع چربی که حمل می کنند به انواع مختلف تقسیم بندی میگردند، از جمله:

1. شیلو میکرون که چربی جذب شده از روده را با خود حمل می کند.
2. لیپو پروتئین با چگالی کم (Low Density Lipoprotein=LDL)  که عمدتا ذرات کلسترول را در خون حمل می کند و چون می تواند به دیواره رگ ها متصل شود و آنها را سفت و سخت نماید و یا اصطلاحا باعث تصلب شرائین (Atherosclerosis) گردد به چربی بد معروف است.
3. لیپو پروتئین با چگالی بینابینی (Intermediate Density Lipoprotein=IDL)
4. لیپو پروتئین با چگالی بالا(High Density Lipoprotein=HDL)  که کلسترول اضافی را از بافت ها برداشته و به کبد می رساند و لذا به آن کلسترول خوب اطلاق می شود.
5. لیپو پروتئین با چگالی بسیار پائین(Very Low Density Lipoprotein=VLDL) که بیشترین میزان تری گلیسرید را دارد. مقادیری از ذرات کلسترول را نیز با خود حمل می کند. این لیپو پروتئین نیز خاصیت چسبندگی به جدار رگ ها را داشته و می تواند باعث تنگی آنها شود.

اختلال در چربی های خون که به آن دیس لیپیدمی اطلاق میشود شامل افزایش کلسترول و یا تری گلیسرید خون و یا هر دو می باشد که اصطلاحا هیپرلیپیدمی نامیده میشود. دیس لیپیدمی شامل کاهش لیپو پروتئین با دانسیته بالا (HDL) نیز می شود.  اختلال در چربی های خون در چند دهه اخیر مورد توجه ویژه قرار گرفته است، زیرا نشان داده شده که با درمان مناسب این اختلالها از عوارض قلبی- عروقی(سکته قلبی و سکته مغزی) بعنوان شایع ترین علت مرگ و میر انسان ها می توان جلوگیری نمود.  

بر اساس تحقیقات انجام شده در کشور های مختلف دنیا در طول سه دهه گذشته یک سوم مرگ و میر ها به بیماریهای قلبی- عروقی نسبت داده می شود، بطوریکه این بیماریها سالا نه منجر به مرگ ومیر حدود بیست میلیون نفر در دنیا میگردند. بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی(WHO) در سال 2016 میلادی، از 57 میلیون مرگ و میر در دنیا، 18 میلیون (31%) ناشی از بیماریهای قلبی- عروقی بوده است. بیماری های قلبی عروقی (سکته قلبی، سکته مغزی، فشار خون بالا)  از ۳۰ سال گذشته تاکنون همچنان علت نخست مرگ و ناتوانی ناشی از بیماری ها در جهان و ایران هستند. در کشور خودمان بر اساس آمار سال 1397، حدود 38 درصد از 380 هزار مرگ و میر مربوط به بیماریهای قلبی- عروقی بوده است. بطور کلی سهم مرگ های ناشی از بیماری های قلبی عروقی در ایران از کل علل مرگ از ۲۵ درصد در سال  1369به بیش از ۴۴ درصد در سال 1399 افزایش یافته است.  

مهمترین علت بیماریهای قلبی- عروقی تصلب شرائین یا آترو اسکلروز است که اختلال در چربی های خون یا دیس لیپیدمی نقش قابل توجه ای در بروز این پدیده در بدن دارد.  افزایش تولید لیپو پروتئین ها، کاهش دفع و یا کلیرانس آنها از گردش خون و یا هردو باعث اختلال در چربی های خون و افزایش سطح پلاسمایی آنها می شود. تعر یف دیس لیپیدمی و حدود آن در جدول شماره 1 آمده است

جدول شماره 1: مقادیر طبیعی و غیر طبیعی چربی های خون

 اختلال چربی های خون یا دیس‌لیپیدمی   (  Dyslipidemia)  به معنای هر گونه اختلال در سطح سرمی چربی‌ها شامل افزایش ( کلسترول تام یا کلسترول بد و یا تری گلیسرید) و یا کاهش ( کلسترول خوب) خارج از محدوده طبیعی است. با توجه به مقادیر جدول 1 کلسترول تام بیشتر از 200 میلی گرم در دسی لیتر ، کلسترول بد (LDL) بیشتر از 100 میلی گرم در دسی لیتر و در بیماران دچار بیماری های قلبی عروقی بیش از 70 میلی گرم در دسی لیترو تری گلیسرید بیشتر از 150 میلی گرم در دسی لیتر بعنوان هیپرلیپیدمی شناخته شده و کاهش کلسترول خوب(HDL)  در مردان کمتر از 40 میلی گرم در دسی لیتر و در زنان کمتر از 50 میلی گرم در دسی لیتر نیز غیر طبیعی می باشد.

بر اساس گزارش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در سال 1383 شیوع تری گلیسر ید بالا در جامعه ایران 10 درصد و کلسترول بالا 33 در صد بوده که در سال 1386 به 44 درصد رسیده است. میزان روغن مورد نیاز هر فرد در روز 35 گرم است در حالیکه در جامعه ایرانی مصرف سرانه روغن 46 گرم در روز است.

  علل اختلال در چربی های خون می تواند توارثی یا اکتسابی باشد. در نوع توارثی یا اولیه جهش های خاص ژنیتیکی در سوخت و ساز لیپو پروتئین ها باعث تولید بیش از حد کلسترول( هیپر کلسترولمی فامیلی)، تولید بیش از حد تری گلیسرید (هیپرتری گلیسریدمی فامیلی ) و یا ترکیبی از هر دو ( هیپرلیپیدمی مخلوط فامیلی) می شود. مهمترین علل اکتسابی اختلال در چربی های خون در جدول 2 آمده اند.

جدول شماره 2: مهمترین علل اکتسابی اختلال در چربی های خون

اختلال چربی های خون در همه سنین از افراد مسن و میانسال گرفته تا در جوانان و نوجوانان رخ می دهد .  معمولا افزایش چربی خون هیچ علامتی ندارد و با انجام آزمایش خون مشخص می شود . در برخی بیماران علایمی چون سرگیجه ، احساس خواب آلودگی ، درد و کوفتگی عضلات ، بر جستگی های زرد رنک پوستی در پشت پلک های چشم ها، ایجاد حلقه های سفید رنگ در اطراف مردمک چشم ، رسوبات چربی بر روی زانو، آرنج ، كف دست ، مفاصل انگشتان و پاشنه پاها بخصوص در نوع توارثی دیس لیپیدمی حاصل می شوند. در صورت عدم تشخیص ودرمان به موقع اختلال چربی های خون، افزایش کلسترول و تری گلیسرید در خون به تدریج باعث سفت و سخت شدن جدار عروق (تصلب شرائین) و تنگی مجرای رگ ها گردیده و با ایجاد اختلال در خون رسانی نسوج هدف بخصوص به قلب و مغز، منجر به سکته قلبی و مغزی می شوند.   بروز کبد چرب غیر الکلی ودر صورت افزایش قابل توجه تری گلیسرید خون ( معمولا بیشتر از 500 میلی گرم در دسی لیتر) بروز التهاب لوزالمعده ( پانکراتیت حاد) که با درد شدید شکم و تهوع و استفراغ مشخص می شود، ممکن است عارض گردد.                                   

غــــــربـــا لـــــگری چربی خون:

غربالگری بخش مهم پیشگیری از بیماریهاست.آزمایشات باید برای تشخیص زودرس تعدادی از بیماری های شایع و کشنده مثل سرطان ها، دیابت وبیماری های قلبی - عروقی انجام شود. این آزمایشات می توانند بعضی از بیماری ها را در مراحل اولیه و قابل درمان، حتی قبل از ظهور علائم شناسائی کنند .پزشک معالج با اطلاعاتی که از آزمایشات غربالگری بدست می آورد می تواند کاری بکند که سلامتی بیمار ارتقا یافته و طولانی تر شود. مثلا  آزمایش کلسترول می تواند احتمال ابتلا به بیماری قلبی – عروقی را پیش بینی  نموده و  قبل از اینکه عوارض جدی پیش بیاید به شما فرصت تغییر در سبک زندگی را   بدهد.

رسوب مواد چربی از کودکی  در سرخرگها آغاز می شود و با سفت و سخت شدن این رسوبات پلاک هایی در درون رگ ها تشکیل می شوندکه سال ها بعد باعث تنگی آنها می گردند. در بزرگسالی پلاک تشکیل شده منجر به مشکل جدی می شود و نه تنها سرخرگهای تغذیه کننده عضلات قلب را درگیر می کند بلکه تمامی سرخرگها را درگیر می سازد که   تصلب شرائین و یا آترواسکلروز پیش می آید.  انجمن قلب آمریکا شروع غربالگری برای افزایش کلسترول خون را از 20 سالگی و بالاتر توصیه میکند. در صورت طبیعی بودن نتایج، انجام آزمایشات هر 5 سال یکبار ضروری است. بررسی چربی ها اغلب شامل اندازه گیری کلسترول تام، کلسترول خوب( HDL )،کلسترول بد ( LDL )  و تری گلیسرید می باشد. معمولا برای انجام آزمایش 9 تا 12 ساعت ناشتایی کافی است. افرادی که دارای ریسک بیشتر هستند باید با فاصله زمانی کمتری ( معمولا سالانه و یا هر دو سال یکبار) کلسترول خون خود را اندازه گیری نمایند. این افراد عبارتند از:

• مردان با سن مساوی یا بالاتر از 45 سال   و زنان با سن مساوی و بالاتر از 55 سال
• استعمال دخانیات
• افزایش فشار خون : بالاتر از  140 بر روی 90 میلیمتر جیوه و استفاده از داروهای ضد فشار خون
• کلسترول خوب (HDL) کمتر از 40 میلی گرم در دسی لیتر
• سابقه بیماری عروقی قلب در خویشاوند درجه یک مرد در سنین کمتر از 55 سالگی و یا خویشاوند درجه یک زن در سنین کمتر 65 سالگی.

اصول  درمان اختلال چربی های خون

بیماران باید در مورد خطر قطعی بیماری و فواید انجام مداخلات درمانی و همچنین مضرات آن آگاه شوند.  قبل از شروع مدا خلات درمانی، ارزیابی بیمار از نظر مصرف سیگار، الکل، و علل ثانویه دیس لیپیدمی و برای تشخیص بیما ری  کم کاری غده تیروئید ،  ارزیابی  عملکرد کلیوی و کبدی، هورمونهای تیروئید، اوره ، کراتنین و آنزیم های کبدی باید اندازه گیری شوند.  نتیجه مطالعات انجام شده در کشور های مختلف دنیا نشان می دهد که در صورت افزایش کلسترول بد سرم (LDL)   مقدار آن باید با رژیم درمانی مناسب به محدوده نرمال برسد زیرا شواهد قوی مبنی بر آتروژن ( ایجاد تصلب شرائین) بودن آن وجود دارد و درمان آن سبب کاهش خطر بروز سکته های قلبی و مغزی می گردد. درمان افزایش بیش از حد تری گلیسرید نیز  خطر بروز التهاب لوزالمعده را کم می کند.  

اصلاح شیوه زندگی، تغییر الگوی غذایی، انجام فعالیتهای بدنی و نهایتا دارو درمانی از مهمترین شیوه های درمان اختلال در چربی های خون می باشند.  درمان اختلال چربی های خون همیشه باید با اصلاح سبک زندگی و تغییر الگوی غذایی شروع شود. هر چند این تغییرات ممکن است به تنهایی کافی نباشند و یا بیمار نتواند به قدر کافی به توصیه های داده شده عمل نماید با این وجود مشاوره منظم و تقویت انگیزه بیمار برای حفظ تغییر الگوی تغذیه و سبک زندگی صحیح همواره اهمیت دارد.                       

اصلاح رژیم غذایی و فعالیت بدنی بعنوان نخستین اقدام درمانی هستند. انجام فعالیت های فیزیکی هوازی مثل قدم زدن و یا دویدن آهسته به مدت حداقل 30 دقیقه در روز برای حداقل 5 روز در هفته از ساده ترین روش های تحرک جسمانی برای تعادل وزن و کاهش چربی های خون است.                                                                                                     

تغییر الگوی غذایی باید به گونه ای باشد که 25 تا 35 درصد کل کالری مورد نیاز روزانه از چربیها تامین شود. از این مقدار 7 درصد به چربی اشباع شده، حداکثر تا 10 درصد به چربی اشباع نشده چند باندی، و حداکثر تا 20 درصد به چربی اشباع نشده تک باندی اختصاص می یابد. مقدار کلسترول دریافتی از مواد غذایی نیز باید حداکثر 200 میلی گرم در روز باشد.                  

برای آشنایی با انواع چربی های ذکر شده لازم است که اطلاعاتی از انواع چربی های مواد غذایی داشته باشیم.   چربی‌ها دارای ساختار شیمیایی پایه‌ای مشابهی هستند. یک مولکول گلیسرول به سه زنجیره دراز از اتم‌های کربن بنام اسید چرب متصل می‌شود.

  چربی اشباع‌شده (Saturated fat):   به چربی‌ گفته می‌شود که شامل تری‌گلیسریدهایی است که تنها حاوی اسیدهای چرب اشباع هستند. اسیدهای چرب اشباع دارای پیوندهای مضاعف بین اتم‌های کربن در زنجیره‌یِ اسید چرب نیستند. به عبارت دیگر، اتم‌های کربن به‌طور کامل توسط اتم‌های هیدروژنی اشباع شده‌است. “چربی اشباع” در دمای معمولی جامد است. چربی‌های اشباع‌شده کلسترول کل خون را طریق بالا بردن میزان کلسترول بد (LDL) بالا می‌برند.  میزان 7درصد کالری روزانه باید از چربی های اشباع تامین شود.  

چربی های اشباع شده در مواد غذایی زیر وجود دارند:

1. چربی گوشت، سوسیس، همبرگر، غذاهای آماده
2. محصولات لبنی پر چرب مثل خامه، بستنی ، کره و پنیر 
3. روغن های گرمسیری مثل روغن نخل ، روغن نارگیل و روغن پالم

اگر می‌خواهید خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی - عروقی را کاهش دهید، بهتر است اولا مصرف چربی را به طور کلی کاهش داده و ثانیا چربی‌های اشباع‌نشده را جایگزین چربی‌های اشباع نمایید و  به کاهش سطح کلسترول خون خود  کمک کنید.

چربی اشباع‌نشده   :(Unsaturated fat)در صورتیکه یک یا تعداد بیشتری پیوند مضاعف در زنجیره کربنی اسید چرب،  بین اتم های کربن وجود داشته باشد به آن چربی اشباع نشده می گویند. این نوع از چربی ها در دمای اطاق مایع هستند.  دو نوع چربی اشباع‌نشده وجود دارد:

1.  چربی تک‌اشباع‌نشده(Monounsaturated fatty Acid =MUFA) که حاوی تنها یک پیوند دوگانه یا مضاعف بین دو اتم کربن در زنجیره اسید چرب می باشد. چربی‌های  تک اشباع نشده با حفظ سطح کلسترول خوب (HDL) و کاهش سطح کلسترول بد (LDL) در خون به سلامت قلب کمک می‌کنند.  چربی‌های تک اشباع نشده در روغن زیتون، روغن کلزا، آووکادو  و بعضی از انواع مغز‌ها و آجیل‌ها مانند بادام و بادام زمینی یافت می‌شود. میزان 20 درصد کالری مورد نیاز روزانه باید از چربی تک اشباع نشده باشد.
2. چربی چنداشباع‌نشده (Poly unsaturated fatty acid= PUFA)  دارای دو تا شش تا از این پیوندهای مضاعف بین دو اتم کربن در زنجیره اسید چرب می باشد. این پیوندهای مضاعف شکل مولکول را تغییر می‌دهند و پیچ‌وخم‌هایی در آن ایجاد می‌کنند که گیرنده‌های غشای سلول می‌توانند آن‌ها را تشخیص دهند.  چربی‌های چنداشباع‌نشده سازوکارهایی را در کبد برمی‌انگیزند که باعث دفع کلسترول از بدن می‌شوند. اول اینکه آن‌ها گیرنده‌های  LDL  (لیپوپروتئین با تراکم کم) یا »کلسترول بد» را فعال می‌کنند و درنتیجه LDL از جریان خون بیرون کشیده می‌شود. سپس آن‌ها عملکرد کبد در دفع کلسترول از راه صفرا را تقویت نموده و در نتیجه کلسترول کمتری وارد جریان خون می شود. 10 درصد کالری مورد نیاز روزانه باید از چربی چند اشباع نشده تامین شود.

 چربی‌های چند اشباع نشده که به کاهش سطح کلسترول بد(LDL) در خون کمک می کنند شامل دو نوع اصلی به نام های امگا 3 و امگا 6 می باشند که بعضی از آنها در بدن ساخته نمی شوند و باید از طریق خوردن مواد غذایی تامین شود.

چربی‌های امگا ۶ در روغن‌های گیاهی یافت می‌شوند و شامل موارد زیر است:

• کلزا
• ذرت
• آفتابگردان
• برخی از انواع مغز‌ها و آجیل‌ها

چربی‌های امگا ۳ در ماهی‌های روغنی یافت می‌شوند، مانند:

• شاه ماهی
• ماهی قزل آلا
• ساردین
• ماهی سالمون
• ماهی خال مخالی

بیشتر افراد به میزان کافی امگا ۶ را در رژیم غذایی خود دریافت می‌کنند، اما توصیه می‌شود امگا ۳ بیشتری با خوردن حداقل ۲ وعده ماهی در هفته که بهتر است یک وعده از آن ماهی روغنی باشد، دریافت نمایند. از طرف دیگر بدن ما نمی‌تواند چربی‌های ضروری چنداشباع‌نشده (شامل اسید آلفا لینولئیک و اسید لینولنیک را که در منابع گیاهی یا روغن‌های گیاهی یافت می‌شوند) بسازد، بنابراین ما باید از راه غذا آن‌ها را دریافت کنیم.

چربی ترانس (Trans Fat): برای افزایش ماندگاری و بالا بردن نقطه ذوب روغن‌های گیاهی در روندی صنعتی به نام هیدروژناسیون، اتم‌های هیدروژن را به زور در زنجیره‌های کربنی این چربی‌های مایع اشباع‌نشده وارد می‌کنند و آن‌ها را به چربی‌های اشباع‌شده جامد تبدیل می‌ نمایند و به‌این‌ترتیب چربی‌های ترانس به وجود می‌آیند. نمونه‌های این نوع چربی‌ها را می‌توان در روغن‌های تا حدی هیدروژنه شده به‌کاررفته در روغن های شیرینی‌پزی، روغن نباتی جامد، مارگارین، پیراشکی و سیب زمینی سرخ کرده، چبپس، کراکر وکیک ها یافت.  ساختار انعطاف‌ ناپذیر این نوع چربی‌ها باعث می‌شود آن‌ها با غشاهای سلولی به شکل متفاوتی تعامل کنند و بدن واداشته می‌شود کهLDL بیشتری بسازد و وارد جریان خون نماید و  LDL کمتری را دفع کند. چربی‌های ترانس همچنین تولید کلسترول خوب(HDL)   را هم مهار می‌کنند و به دیواره رگ ها آسیب می رسانند. دانمارک اولین کشوری بود که در سال 2003 میلادی استفاده از چربی های ترانس را در کشور خود ممنوع کرد. در سال 2015 میلادی سازمان غذا و داروی آمریکا فرصتی 3 ساله به تولید کنندگان مواد غذایی داد که تا سال 2018 میلادی دیگر هیچ غذایی با چربی ترانس تهیه نشود. در سال 2015 میلادی مقاله ای در مجله پزشکی بریتانیایی چاپ شد که در این مطالعه مروری، پژوهشگران کانادایی از تجزیه وتحلیل 20 مطالعه ای که در باره اثرات مضر چربی ترانس بر سلامت انسان در کشور های مختلف جهان انجام شده بود، نتیجه گرفتند که: چربی های ترانس مصنوعی خطر مرگ ومیر به هر دلیل را به میزان 34 درصد، خطر مرگ و میر ناشی از بیماریهای قلبی را به میزان 28 درصد و خطر ابتلا به بیماریهای قلبی – عروقی را به میزان 21 درصد افزایش می دهد.

روغن های تراریخته یا ترانس ژنیک یا تراژن:

محصولاتی که ساختار ژنتیکی آنها از طریق مهندسی ژنتیک تغییر یافته و یک خصوصیت ویژه در محصول ایجاد میشود و یا از آن حذف می گردد که این تغییر هرگز در طبیعت رخ نمی دهد. محصولات ترا ریخته در برابر آفت ها مقاوم بوده و میزان تولید آنها به نسبت سطح زیر کشت بالا است. 26 کشور دنیا محصولات ترا ریخته تولید می کنند و 196 کشور هم مصرف کننده این محصولات هستند. محصولا تی از جمله سویا، کلزا، پنبه دانه ، ذرت ، چغندر قند، یونجه، سیب زمینی و نیشکر بصورت ترا ریخته تولید می شوند. با اصلاح ژنتیکی می توان صفات مطلوبی را در محصول ایجاد نمود اما نشان دادن تاثیر این محصولات بر سلامت انسان ، با مطالعات و تحقیقات بلند مدت تری امکان پذبر است. لذا تنها محصولات ترا ریخته با میزان تغییرات ژنتیکی کمتر از یک درصد اجازه توزیع و فروش در جامعه را دارند.  

توصیه های رژیمی برای افراد مبتلا به اختلال چربی های خون

• سعی کنید در برنامه غذایی خود از فیبرهای غذایی بیشتر استفاده کنید . مصرف مرتب فیبرهای غذایی منجر به کاهش LDL و کلسترول تام می شود .
•  مصرف منابع غذایی یا مکمل های اسیدهای چرب امگا ۳ منجر به کاهش VLDL شده و در درمان هیپر تری گلیسریدمی سودمند است .
•  در افراد مبتلا به هیپرلیپیدمی باید مصرف چربی های اشباع مانند : چربی حیوانی گوشت ، کره حیوانی و لبنیات پرچرب محدود شود .
• بیشتر از ۳ بار در طول هفته تخم مرغ مصرف نکنید .
• اگر اضافه وزن دارید و یا چاق هستید حتما با یک رژیم غذایی مناسب وزن خود را به محدوده نرمال نزدیک کنید .
• مصرف دخانیات را قطع کرده و فعالیت فیزیکی و ورزشی خود را بیشتر کنید .
• حداقل دو مرتبه در طول هفته ماهی مصرف کنید .
•  از روغن های گیاهی و غیراشباع مثل روغن آفتابگردان، روغن زیتون و روغن کنجد به جای چربی های حیوانی و مارگارین استفاده کنید .
• مصرف مواد غذایی حاوی قندهای ساده ازجمله نوشیدنی های شیرین و کربوهیدرات تصفیه شده را محدود کنید .
• مصرف مواد غذایی حاوی اسیدهای چرب ترانس از جمله مارگارین ، شیرینی های قنادی و… را محدود کنید
• اگر اهل استفاده از مشروبات الکلی هستید ، مصرف الکل را محدود کنید .
• مصرف غلات کامل و میوه و سبزی جات را در روز افزایش دهید .
• غذاهای خود را بیشتر به صورت بخارپز و آب پز تهیه کنید و مصرف  غذاهای سرخ شده را  کاهش دهید .
• از لبنیات کم چرب و گوشت مرغ و ماکیان و بدون چربی استفاده کنید و مصرف گوشت قرمز را محدود کنید .
• در مبتلایان به هیپرلیپیدمی انجام ۳۰ – ۶۰ دقیقه فعالیت فیزیکی در روز حداقل سه مرتبه در هفته و بیشتر و انجام ورزش های هوازی نظیر شنا ، دو و پیاده روی سریع و دوچرخه سواری توصیه می شود .
• مصرف پروتئین سویا به کاهش LDL خون کمک می کند .
• مطالعات نشان داده اند در صورت مصرف فیبر همراه با رژیم های غذایی پر کربوهیدرات و کم چرب ، میزان تری گلیسرید خون به میزان زیادی افزایش نمی یابد . .
• برای کنترل هیپرلیپیدمی و کاهش کلسترول خون از زیتون و روغن زیتون غافل نشوید .
• مصرف میوه های سرشار از ویتامین C منجر به کاهش چربی خون می شود .
• مصرف بادام زمینی منجر به کاهش کلسترول و تری گلیسرید و LDL می شود . همچنین سطوح HDL را افزایش می دهد.
• سیب ، کیوی ،گریپ فروت ، جو ، هویج و سبوس به کاهش LDL کمک می کنند .
• عسل و مغز ها مثل پسته ، گردو ، بادام و فندق منجر به کاهش کلسترول می شوند .
• ماست و سویا LDL را کاهش و HDL را افزایش می دهند .

در صورت عدم کنترل مناسب چربی های خون با تغییر شیوه زندگی و الگوی غذایی پس از حداقل 3 ماه ، بیمار نیاز به دارو های کاهنده کلسترول تام و کلسترول بد و تری گلیسرید خون و یا افزاینده چربی خوب(HDL) خواهد داشت. تجویز این دارو ها باید توسط پزشک معالج صورت پذیرد و لازم است که بیمار به صورت دوره ای بنا به توصیه پزشک معالج تحت پی گیری منظم قرار داشته باشد.